لیکویید شدن (Liquidation)، کال مارجین شدن (Margin Call) یا همان بسته شدن حساب معاملاتی، یکی از بدترین اتفاقاتی است که میتواند برای هر تریدر رخ بدهد. لیکوئید شدن معمولا بیشتر در بازارهای مارجین و حساب های لوریج دار اتفاق می افتد. در نظر داشته باشید که اصطلاح لیکوئید شدن، در سه جایگاه مختلف استفاده میشود، اما بیایید نگاهی اجمالی به معنای لیکوئید شدن در هر سه جایگاه بیندازیم.
1.وقتی میگوییم یک رمزارز لیکوئید است
لیکوئید بودن یا همان نقدینگی یک رمزارز، معیاری است که با آن راحتیِ تبدیل یک دارایی به دارایی دیگر را میسنجیم. در واقع نقدینگی یا لیکوئیدیتی، سرعت خرید و فروش در بازار ارزهای دیجیتال را مشخص میکند. یعنی در حالت لیکوئید شدن بالا، کاربر بدون نگرانی از افزایش یا کاهش قیمت میتواند با خیال راحت رمزارز را به پول نقد تبدیل کند. اما در لیکوئیدیتی پایین، کاربر نمیتواند دارایی خودش را خیلی سریع به پول نقد یا ارز دیجیتال های دیگر تبدیل کند. اگر هم تبدیل کند، روی قیمت آن تاثیر منفی میگذارد.
2.وقتی میگوییم یک صرافی ارز دیجیتال لیکوئید شده است
برای این که بتوانیم لیکوئید بودن یک صرافی را تشخیص دهیم، باید به ارزش سرمایه و بازار آن، زیاد بودن تعداد سفارش های خرید و فروش آن و همچنین اعتبار صرافی و توانایی آن در تامین سریع نقدینگی مورد نیاز تریدرها توجه کنیم. تریدرها معمولا علاقه بیشتری به صرافی های لیکوئید دارند، چون سرعت داد و ستد ارز دیجیتال در آنها خیلی بیشتر از صرافی های غیرلیکوئید است.
3.لیکوئید شدن کاربر در صرافی
مورد سوم، لیکوئید شدن تریدر است و وقتی به کار میرود که تریدر سرمایه خود را دست بدهد و خب قطعا با دو مورد قبلی که درباره آنها صحبت کردیم، تفاوت دارد. لیکوئید شدن تریدرها در معاملات مارجین و فیوچرز رخ میدهد. در این حالت تریدر از بازار وام میگیرد، اما به دلیل پیشبینی اشتباهی که داشته، یک بخش یا کل سرمایه خود را در آن معامله از دست میدهد.
لیکوئید شدن در واقع زمانی برای تریدرها پیش می آید که آنها دیگر سرمایه کافی برای باز نگه داشتن پوزیشن خودشان را نداشته باشند. وقتی به این مرحله برسد، آن پوزیشن از طرف صرافی بسته شده و اصطلاحا میگوییم تریدر لیکوئید شده است. البته لیکوئید شدن به سرمایه و میزان لوریج بستگی دارد، پس نمیتوانیم برای همه تریدرها و حساب ها، یک عدد مشخص و یکسان تعیین کنیم. در بازار رمزارزها، لیکوئید یا بسته شدن حساب معاملاتی یعنی صفر شدن سرمایه تریدر در یک معامله. وقتی یک معامله به اندازه سرمایه تریدر ضرر و زیان به بار بیاورد، صرافی آن پوزیشن را میبندد و حساب را تسویه و صفر میکند. مثلا فکر کنید یک تریدر، یک پوزیشن با لوریج ۱۰ باز میکند و ارز دیجیتال اتریوم را معامله میکند. حالا اگر قیمت اتریوم دقیقا خلاف جهت پوزیشن حرکت کند و ۵ درصد تغییر کند، ضرر این پوزیشن به ۵۰ درصد میرسد و صرافی این پوزیشن را میبندد! بعضی از صرافی ها تا وقتی میزان ضرر به ۱۰۰ درصد نرسد، پوزیشن را نمیبندند و بعضی دیگر قبل از این که میزان ضرر به ۱۰۰ درصد برسد، آن را میبندند، دلیلش هم بسته به روش این نوع معاملات و استراتژی های صرافی است. هنگام استفاده از لوریج، سود و زیان معاملات به این صورت حساب میشود:
شاید این را ندانید، اما کسانی که در معاملات سود میکنند، سودشان از محل ضرر دیگران پرداخت میشود، پس کسی که لیکوئید میشود، سرمایه اش برای پرداخت سود افراد دیگر استفاده میشود.
به عنوان مثال وقتی تریدری پوزیشن لانگ باز کند و بازار هم در جهت او حرکت میکند، تریدرهایی که پوزیشن شورت باز کرده اند، ضرر میبینند، چرا که بازار دارد بر خلاف جهت آنها حرکت میکند. این گونه صرافی موردنظر از ضرر پوزیشن های شورت، سود پوزیشن های لانگ را پرداخت میکند. برای جلوگیری از لیکوئید شدن باید حساب هایی با لوریج کم باز کنید، استراتژی معاملاتی داشته باشید و سعی کنید با سرمایه اندک شروع کنید.
حالا چگونه میتوانیم میزان لیکوئید بودن بازار را اندازه بگیریم؟
همانطور که بالاتر گفتیم، تریدرها بیشتر تمایل دارند در بازارهایی که لیکوئید هستند، خرید و فروش کنند. اما چگونه میشود لیکوئید بودن بازار را اندازه گرفت؟ برای این کار معمولا دو روش استفاده میشود. یکی اندازه گرفتن حجم و دیگری هم شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش.
1.حجم
حجم در واقع همان تعداد سکه های معامله شده در یک بازار مشخص و در یک دوره زمانی معین است. حجم ترید‌های یک بازار، تعیین کنند‌ه جهت و مسیر حرکت کلی آن است. هرچه حجم تریدینگ یک بازار بیشتر باشد، خرید و فروش هم در آن بیشتر میشود. در نتیجه این بازار لیکوئید میشود. درضمن، در صورتی که حجم موردنظر بالاتر از روند بازار باشد، حالا چه در موج منفی قیمت ها باشد و چه در موج مثبت قیمت ها، نشان میدهد که بازار زیاد فعالیت میکند و در نتیجه میتواند روند کلی آن را پشتیبانی کند. در نهایت هم همه این موارد، باعث ثبات و پایداری هرچه بیشتر بازار میشود.
مثلا وقتی حجم معاملات یک ارز دیجیتال به یکباره کاهش چشمگیری پیدا میکند، شاید نشانگر این است که به زودی روند خرسی (Bear Market) طولانی در آن رخ میدهد. در صورتی که حجم تریدینگ کلی بازار، تغییرات قیمت را پشتیبانی نکند، میفهمیم که تعداد خیلی کمی از تریدرها در حال پشتیبانی از ارز موردنظر در این قیمت هستند. در نتیجه، احتمالا قیمت ارز در این محدوده پایدار نمیماند. در واقع، افزایش قیمت آن هم بدون این که حجم تریدینگ زیادی داشته باشیم، حاکی از آن است که یک عده افراد برای رسیدن به اهداف پنهانی خودشان، قیمت را دستکاری کرده اند. به یاد داشته باشید که مبنای محاسبه حجم تریدینگ، معمولا دلار آمریکاست. اما حجم محاسبه شده میتواند به ۳ گروه کلی دسته بندی شود:
- حجم کلی تریدینگ یک کوین دیجیتالی
- حجم کلی مبادلات یک صرافی
- حجم کلی ترید بین ارزهای مختلف
2.شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش
اگر به یک صرافی ارزهای دیجیتالی بروید، دفتری را میبینید که در آن همه سفارشات خرید ایجاد شده توسط خریداران و همچنین همه سفارشات فروش ایجاد شده توسط فروشندگان نوشته شده است. این دفتر معیار خیلی خوبی برای سنجش میزان لیکوئید بودن است، چرا که با کمک آن میتوان به لیکوئید بودن یا نبودن یک ارز پی برد. شما با استفاده از این دفتر باید شکافی که بین قیمت های پیشنهادی برای خرید و فروش یک ارز دیجیتالی وجود دارد را ارزیابی و بررسی کنید. در واقع این شکاف، نشان دهنده تفاوت های موجود بین قیمت پیشنهادی و قیمت درخواستی برای هر ارز دیجیتالی است. حالا شاید سوال پیش بیاید که قیمت پیشنهادی چیست؟ قیمت پیشنهادی، در واقع قیمتی است که یک خریدار مایل به پرداختن آن برای یک ارز است و قیمت درخواستی هم، قیمتی است که یک فروشنده در ازای ارزی که در اختیار دارد، میپذیرد.
طبیعتا در هر بازاری، فروشندگان میخواهند تا جای ممکن دارایی خود را با قیمت بالاتری بفروشند تا به سود بیشتری برسند، آن هم درحالی که خریداران، دقیقا عکس این قضیه را میخواهند. شما میتوانید شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش را با محاسبه تفاوت بین پایین ترین قیمت درخواستی (یعنی همان قیمت فروش) و بالاترین قیمت پیشنهادی (یعنی همان قیمت خرید) به دست بیاورید. هرچه این شکاف قیمتی کمتر باشد، نشان دهنده لیکوئید بودن بیشتر بازار آن است، در نتیجه در بازارهایی که درجه لیکوئید بودن کمتری دارند شکاف قیمتی بین خرید و فروش بیشتر است. در این نوع بازارها شما باید در قیمت های بالاتری اقدام به خرید کرده یا در قیمت پایین تری دارایی خود را بفروشید.
جمع بندی
بهتر است در هر بازاری که سرمایه گذاری میکنیم، ابتدا میزان ریسک های سرمایه گذاری آن بازار را برآورد کنیم تا لیکوئید نشویم. درضمن، هر کسی که میخواهد شروع به سرمایه گذاری کند، باید در درجه اول، میزان لیکوئید بودن هر بازار را ارزیابی و بررسی کند. این قضیه مهم و حیاتی است و نمیشود به راحتی از آن گذر کرد. سرمایه گذاری در یک بازار غیرلیکوئید موجب دشوار شدن کار شما در تریدینگ و متحمل شدن هزینه های زیاد میشود. شاخص های متعددی برای اندازه گیری لیکوئید شدن یک بازار وجود دارد که مهمترین آنها حجم و شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش است. حتما از این روش ها استفاده کنید تا در بازار پر ریسک ارزهای دیجیتال، سرمایه گذاری امن تری داشته باشید.
